L.S.

Ik bent op zoek naar informatie m.b.t. weeshuizen en weeskinderen rond 1700. O.a. de vraag of halfwezen (na dood van één ouder) ook in een weeshuis konden belanden; wie er voor de kosten opdraaide; hoe lang een kind er verbleef enz. Kortom de gangbare praktijk in de 18 de eeuw. Is er iemand bekend met bronnen die ik hierover kan raadplegen. 

Specifieke plaats/regio? (I.v.m. vinden literatuur/bronnen) want soms waren regels/gebruiken regionaal anders. 

Vanuit mijn Goudse familieonderzoek ken ik voor 1743 - 1756 de opname in het Aalmoezeniersweeshuis aan de Spieringstraat van 3 minderjarige ongehuwde zonen (< 25 jaar) en hun vertrek of overlijden. Dochters waren meerderjarig en/of getrouwd.

Opname was de dag nadat hun langst  levende ouder (vader) werd begraven. Moeder overleed 1733.

Uit een Gouds boek haalde ik, dat ze op 25 jarige leeftijd na afleggen geloofsbelijdenis, gedurende 1 jaar teminste 20 stuivers per week verdienend, konden lezen en schrijven met volle uitzet vertrokken. N.B.: Wezen werden tijdens hun opname voor werk uitbesteed.

Zeer waarschijnlijk had het weeshuis aanspraak op nalatenschap van de wezen. Bij mijn voorvader (1731 - 1801) staat dat hij in 1787 hiervan uitkoop had gedaan, maar daarover kan ik verder niets terugvinden.

Ik zoek het Goudse boek op en een ander algemener dik boek in mijn bibliotheek nog op.

Lees eens een boek? 

P. Holthuis, Roode Weezen in Groningen, 1599-1999 (Groningen 1999).

De situatie in Groningen: in principe waren weeshuizen alleen voor vol-wezen. Als er nog een ouder in leven was, werd die geacht zichzelf ermee te redden, eventueel met behulp van de diaconie. Kon dat niet (vader als soldaat op veldtocht, moeder in het tuchthuis) dan ontfermde de diaconie zich erover; die runde (in de steden) een eigen weeshuis. Een burgerkind ging naar het burgerweeshuis, alle anderen naar het diaconieweeshuis (een klasse minder, ook qua verzorging en faciliteiten). Als van een burgerkind nog één ouder in leven was die niet voor het kind kon zorgen, ging dat kind ook naar het diaconieweeshuis tot het bewijs was geleverd van het overlijden van beide ouders -- en b.v. met een vader in Indië kon dat lang duren.

In principe gingen ze uiterlijk bij hun meerderjarigheid (25 jaar) uit het weeshuis, maar als jonge mensen zichzelf konden onderhouden was dat vaak een paar jaar eerder. Wel werd verwacht dat ze dan al geloofsbelijdenis hadden gedaan.

Een meegebracht erfenisje verviel aan het weeshuis in kwestie (bij de diaconie geheel, bij de burgers voor de helft). En zo zijn er nog legio regels en richtlijnen, dus ga gewoon over het onderwerp lezen; voor zover ik weet zijn verscheidene boeken over dit onderwerp geschreven, vaak m.b.t. een specifieke stad.

In de provincie werd een weeskind meestal in een gezin uitbesteed, hetzij op kosten van de boedel, hetzij door de diaconie. 

"In het weeshuis. De zorg voor de Burgerwezen van Amsterdam 1580-1960" de zorg voor de Burgerwezen van Amsterdam 1580-1960

Auteur L.Wagenaar

"Weeshuizen In Nederland" de wisselende gestalten van een weldadig instituut

Auteur: Ingrid van der Vlis

Recensie van boek Wezen en boefjes: https://www.bmgn-lchr.nl/articles/10.18352/bmgn-lchr.6461/galley/6515/download/ 

mvg-Ben

Hier allereerst een aantal pagina's van het algemene boek, waaruit je kan halen wat er in wordt behandeld. Heb je interesse in specifiek genoemde zaken, dan plaats ik die later. https://documentcloud.adobe.com/link/track?(aanklikken).

Over Gouds boek later.

Hier uit het Goudse boek: https://documentcloud.adobe.com/link/review(aanklikken)

Hallo Mikel Goedhoop,

Hiermee alle benodigde informatie verkregen?

Ik dank u allen die op mijn vraag over weeshuizen/weeskinderen hebt gereageerd. Ik ben de afgelopen 14 dagen helaas niet in de gelegenheid geweest iets aan genealogie te doen, uw aanwijzingen op te volgen en/ of te reageren op wat u suggereerde. Ik zal zeker alle verstrekte verwijzingen en aanwijzingen nalopen en hoop voor vervolgvragen weer een beroep op uw kennis te mogen doen.

Hoe dan ook voor nu alvast bedankt.

Mikel

Beste Annemarie,

Ik heb vandaag m.b.t. mijn vraag een algemene reactie geplaatst op het forum omdat ik de afgelopen tijd niet de gelegenheid had op alle ontvangen reacties afzonderlijk te reageren.

Mijn zoekvraag gaat specifiek over Amsterdam. Ik ben dan ook geÏnteresseerd in informatie die daar specifiek over gaat. Ik heb er niet bij stilgestaan dat er voor verschillende steden verschillende regels bestonden. Bestonden er ook verschillende regels per weeshuis?

Misschien is de naam van het tehuis vermeld in documenten waarover ik beschik. Op dit moment lukt het mij echter niet mijn documentatie te raadplegen maar indien het specifieke tehuis een relevant gegeven is m.b.t. de regels, wil ik er t.z.t. nog een keer op terug komen. Tot zolang houd ik me aanbevolen voor (algemene) informatie over weeshuizen in Amsterdam. 

met vriendelijke groet,

Mikel

Specifiek Amsterdam: "In het weeshuis. De zorg voor de Burgerwezen van Amsterdam 1580-1960"   al eerder genoemd.

"Het R.C. Maagdenhuis en het St Elisabeth-gesticht "te Amsterdam door ir R.Meischke: specifiek voor beide weeshuizen.

In de inventarissen van stadsarchief Amsterdam ook veel info te vinden w.o. ook inschrijfboeken ed.:

https://archief.amsterdam/inventarissen/search/context/keywords/weeshuis/withscans/0/start/0/limit/10/flimit/5

mvg-Ben

Beste Martin,

Ik heb de afgelopen paar weken geen tijd en aandacht aan genealogie kunnen besteden. Ik heb hierover vandaag een algemeen dankbericht geplaatst voor en ieder die op mijn vraag gereageerd heeft. Ik zal de bronverwijzingen die je vermeld zeker raadplegen en kom erop terug als ik nog vragen heb of wanneer er onduidelijkheden zijn. Voor nu hartelijk dank.

groet
Mikel 

Beste Petra,

Zeer bedankt voor de literatuurverwijzing. Ik ben er weliswaar nog niet aan toegekomen het te raadplegen maar afgaande op de titel ga ik er vanuit dat ik er nuttige informatie voor mijn onderzoek in zal aan treffen.

met vriendelijke groet,

Mikel

Wellicht ook interessant: https://www.youtube.com/watch?v=l6qjESBLtb8&feature=youtu.be

mvg-Ben

Bedankt allen die op mijn vraag hebben gereageerd en voor de verwijzingen naar diverse bronnen. Ik heb nog niet alle informatie doorgespit maar heb al wat nuttige aanknopingspunten ontdekt die mij verder zullen helpen. In ieder geval is mijn algemene kennis over regels en gebruiken rond wezen en weeshuizen hiermee toegenomen.

Aangezien ik in mijn stamboomonderzoek ben aangelopen tegen een specifieke vraag m.b.t. dit onderwerp zou ik daarover t.z.t. graag nog eens een beroep willen doen op uw kennis. Voor nu nogmaals bedankt.

met vriendelijke groet

Mikel