Tot in de 18^e eeuw lijken de “ij” en de “y” in familienamen nogal willekeurig naast en door elkaar te worden gebruikt. Denk bijvoorbeeld aan Meijer en Meyer. Na de invoering van de burgerlijke stand onder Lodewijk Napoleon wordt echter meestal de “ij” gebruikt in Nederlandse familienamen. In de burgerlijke stand komt dan de "y" duidelijk veel minder voor (nog wel in familieberichten in de krant etc., maar misschien vond men dat deftiger staan). Een uitzondering daarop vormen specifiek Friese namen.

Ik vraag me af wat de oorzaak van deze verandering was. Een richtlijn voor de burgerlijke stand? Een spellings-richtlijn? Benieuwd of iemand hierover meer weet.

In oorsprong is het dezelfde letter, zie cbgfamilienamen:

Hoewel ik me ook kan voorstellen dat men het wel deftig vond staan. Zie bijvoorbeeld hier.

De eeuwige discussie aan de balie bij een studentenadministratie. Als de gegevens uit de basisadminstratie moeten worden aangeleverd voor de nschrijving en de diploma's. Maar ik wil De BruYn op mijn diploma, niet De BruIJn...... Er zijn inderdaad spellingsrichtlijnen geweest voor de ambtenaren van de BS, maar old habits die hard dus er zal er ongetwijfeld wel eens een tussendoor geglipt zijn. 

Misschien is dit een verklaring:
Spelling lag niet vast. De eerste vastgelegde spelling is de spelling-Siegenbeek uit 1804.
Het was deze Siegenbeek die de y verving door ij. Waarschijnlijk is het daar begonnen en wie niet oplette wat de ambtenaar schreef, heette ineens Meijer i.p.v. Meyer. 
Het is maar een mogelijkheid. Taalkundig zijn er vast ook nog wel verklaringen voor. Dat de y in feite een ij was, is taalkundig niet juist. De y stond vaker gelijk aan een i. De ij ontstond uit verlenging van de i met een i tot een lange ie-klank. In het oude handschrift waarin de i zonder puntjes werd geschreven, was dat onduidelijk en gaf men de tweede i een verlengend boogje. Vgl. dialecten waarin Dijk nog als Diek wordt uitgesproken.
Soms ook werd de y als verlenging gebruikt, dan werd het dus ey.
Het kan dus best zijn dat ij i.p.v. y er al  was vóór bovengenoemde spellingwijziging. Zo kan de naam Meijer best ontstaan zijn uit Meier via Meiier naar Meijer. 
En sinds de komst van de computer is het bijna automatisch, dat ij een y wordt. Op heel oude typemachines zat nog wel eens een aparte toets voor ij. 
Nicolette