In hoeverre "vrijwillig" echt vrijwillig was, valt altijd te bezien, maar er waren natuurlijk ook een behoorlijk aantal mensen die aan de Duitse kant stonden.
Het is altijd mogelijk dat iemand die aanvankelijk enthousiast of neutraal naar Duitsland ging om te werken, er daar snel achter kwam dat de werkelijkheid een stuk grimmiger was dan aanvankelijk was voorgesteld. Het verschilde nogal waar men tewerkgesteld werd, hoe dat ervaren werd door de betrokkene. Er werd niet zachtzinnig omgegaan met diegenen die een afwijkende mening hadden, of bepaald werk weigerden te doen, etc. In zo'n geval kan aanvankelijke sympathie makkelijk omslaan naar antipathie.
Michaël
Als iemand vlak na mei 1940 in Nederland werkloos was werd de uitkering ingetrokken wanneer men werk in Duitsland weigerde.
En dan had je ook nog de regeringscommissaris voor den arbeid, prof. Jan de Quay, die op de radio het werken in Duitsland "een vaderlandse plicht" noemde...
Het zou natuurlijk wel kunnen vanuit het oogpunt dat er in Vlaanderen erg veel werkloosheid was en hij puur uit economisch oogpunt is vertrokken. Aangezien hij al voor Junkers in belgië tewerkgesteld was vóór 1942, had hij mssn geen andere keuze. Vrijwillig vertrekken of geen inkomen.
Later is de man gekwetst geraakt tijden de zware bombardementen van de geallieerden op de Duitse industriële sites. Echter kon hij niet rekenen op een invaliditeit omdat hij in België al voor Junkers werkte.
Ik heb meegewerkt aan het invoeren van o.a. gegevens m.b.t. de Arbeidsinzet. Is nu op de site van het Nationaal Archief
in Den Haag in te zien. Eind maart 2024 komen ook de gegevens van de Engelandvaarders op de site te staan.
Zoals hierboven vermeld gingen er veel mensen vrijwillig in Duitsland werken, omdat er geen werk thuis was, omdat de partner ginds al dan niet vrijwillig werkte, etc. Maar daarna kon het flink fout lopen. Een nichtje van mijn opa volgde vrijwillig haar man richting Duitsland, werkte er een tweetal jaren bij een dame maar moest toen in een fabriek aan het werk. Zij weigerde met als als gevolg dat ze werd gearresteerd, gedeporteerd naar Neuengamme en ergens eind 1942 stierf tijdens een voettocht tussen Neuengamme en Ravensbruck. Zij werd in België niet als politiek gevangene beschouwd omdat ze initieel vrijwillig naar Duitsland vertrok. Haar man was bij zijn terugkeer in het land ook enorm anti Duitsland.
Het archief is verre van compleet. Mijn beide opa's worden er niet in vermeld ondanks dat vaststaat dat ze beide tewerkgesteld werden. Ook een vriend van mijn opa die samen met hem in Duitsland tewerkgesteld werd staat niet in het archief. Alle drie overigens nadat ze opgepakt waren omdat ze zich niet gemeld hadden.
Ik heb dergelijke gegevens van 3 ooms van me gewoon gevonden in archief amsterdam. Onder Tewerkgestelden 40-45 en paspoortaanvragen, want die moesten ze ook hebben. Weet niet of andere plaatsen die keuze ook kennen.
Voordeel voor mij was dat op die aanvragen pasfoto's staan en we anders helemaal geen foto's van hun hebben naast een enkele trouwfoto.
als deze mensen de oorlog hebben overleeft dan is het nog niet open baar
Het wordt me allemaal wat duidelijker nu ik de reacties én de wetgeving daaromtrent voor en na 1942 eens aandachtig heb doorgenomen. Bedankt an iedereen!